Passend onderwijs in het V(S)O
Een passende plek voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte in het VO.
Alle scholen voor voortgezet onderwijs bieden ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. Basisscholen kunnen op meerdere manieren informatie en advies vragen over de ondersteuningsmogelijkheden op het voortgezet onderwijs:
- De leerkracht of IB-er kan zelf contact opnemen met de desbetreffende V(S)O school.
- De leerkracht van de basisschool zoekt contact met de IB-er van zijn school. De IB-er kan contact opnemen met de consulent van het SWV Utrecht PO/Passenderwijs als de vraag niet eenvoudig te beantwoorden is. De consulent bespreekt de vraag indien nodig binnen het SWV PO. Als de inschatting is dat er ook contact gelegd moet worden met het SWV Sterk VO, dan pakt de themaverbinder doorgaande lijn PO-VO (Maartje Bakker) van het SWV Utrecht PO of de consulent van Passenderwijs dat op.
Naar het VO heeft met het SWV Utrecht PO/Passenderwijs afgesproken om leerlingen met een ondersteuningsbehoefte die gaan overstappen naar het voortgezet onderwijs, vroegtijdig (in het najaar) in beeld te hebben. Het SWV Utrecht PO/Passenderwijs inventariseert de door de basisscholen in kaart gebrachte leerlingen. Voor deze leerlingen start met ouders, leerling, basisschool, het samenwerkingsverband en eventuele andere kernpartners een oriëntatie op het voortgezet onderwijs met ondersteuningsmogelijkheden. Denk aan extra ondersteuning op een school voor regulier onderwijs, starten met voortgezet onderwijs op een praktijkonderwijsschool, een andere locatie (OPDC), of het voortgezet speciaal onderwijs (VSO). Lees voor een uitgebreide toelichting de handleiding bij de procedure, hoofdstuk 7. Voor meer informatie over de ondersteuning die VO-scholen kunnen bieden zie sterkvo.nl.
De Toelaatbaarheidscommissie (TLC) van het SWV Utrecht PO en Sterk VO zorgt voor de volgende onderdelen:
- Toetsen of leerlingen met een voorlopig advies praktijkonderwijs (PrO) voldoen aan de wettelijke criteria.
Jaarlijks stelt het ministerie van OCW vast welke instrumenten er gebruikt mogen worden om de wettelijke criteria vast te stellen. Voor instroom in schooljaar 2024-2025 zie hier. - Faciliteren van extra onderzoek voor leerlingen die korter dan vier jaar (maar in principe langer dan 1 jaar) in Nederland onderwijs volgen.
- Zorgdragen voor de wettelijk verplichte deskundigenadviezen die nodig zijn voor de toelaatbaarheidsverklaring (TLV) als het VSO de best passende plek is voor een leerling.
Directe plaatsing
VO-scholen kunnen in zeer uitzonderlijke situaties het besluit nemen om een leerling direct toe te laten. Het gaat dan vaak om zwaarwegende medische gronden. Zij maken dit kenbaar in OT. De VO school kan bij de afweging tot directe plaatsing ook de kernpartners betrekken
Voor praktijkonderwijs dient een leerling aan de wettelijke criteria te voldoen en is een TLV van het samenwerkingsverband VO nodig. De school voor praktijkonderwijs vraagt deze aan.
De wettelijke criteria zijn:
- Het IQ van de praktijkschool leerling ligt tussen de 55 en 80;
- De leerling heeft een leerachterstand van drie jaar of meer op twee van de volgende domeinen: inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spellen. Waarvan één van de domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen moet zijn.
De Toelaatbaarheidscommissie (TLC) van het SW Utrecht PO en Sterk VO dragen samen met Naar het VO zorg voor de screening waaruit blijkt of leerlingen met een voorlopig advies praktijkonderwijs voldoen aan de wettelijke criteria. Het afnemen van het capaciteitenonderzoek Adit is hier onderdeel van. De so en sbo scholen dragen zelf zorg voor het recente capaciteitenonderzoek.
Scholen kunnen hiervoor de volgende route volgen.
Schooljaar 2023-2024:
- 21 aug.- 13 okt.: De reguliere basisscholen dienen alle leerlingen uit groep 8, voor wie zij het voorlopige praktijkonderwijsadvies hebben gegeven of leerlingen over wie twijfel is, in voor de screening door het invullen van de route praktijkonderwijs in Onderwijs Transparant (OT). Ouders dienen hiervoor het toestemmingsformulier in te vullen.
25 sept. – 13 okt.: De reguliere basisscholen nemen voor alle aangemelde leerlingen het drempelonderzoek versie 7 af of toetsen op maat en verwerken de scores in OT.
14 – 17 november: Afname van aanvullend intelligentie onderzoek. Afname van aanvullen capaciteitenonderzoek (ADIT) indien nodig. Ouders hebben hiervoor het toestemmingsformulier al ingevuld voordat de leerling wordt ingediend voor de screening van de route praktijkonderwijs.
15 december: Uiterlijke datum waarop het uitslagformulier zichtbaar is in OT voor de reguliere basisscholen. De basisschool communiceert de uitslag met ouders en leerling.
- 15 december: Uiterlijke datum voor de so en sbo leerlingen en vervroegde instromers (zie 7.4) met voorlopig advies praktijkonderwijs door het invullen van de route praktijkonderwijs in Onderwijs Transparant (OT). Ouders dienen hiervoor het toestemmingsformulier in te vullen.
- 1 maart: Uiterlijke datum uitslagformulier van SO en SBO leerlingen zichtbaar in OT.
- 25 mrt. – 31 mrt.: Aanmelden bij VO school conform de jaarkalender. Let op: Het onderwijskundig rapport is een kopie van het ‘aanmelding toetsing PrO’-formulier, deze dient wel bijgewerkt te worden voor de aanmelding bij de school voor voortgezet onderwijs.
- Mei – juli: De school voor praktijkonderwijs vraagt de TLV aan bij het swv VO waar de school toebehoort.
Rond de herfstvakantie wordt op initiatief van het SWV Utrecht PO/Passenderwijs een inventarisatie gemaakt welke leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte na de zomer gaan overstappen.
Als de school, ouders, leerling, het SWV PO/Passenderwijs en eventuele andere kernpartners tot de conclusie komen dat een plaatsing op de tussenvoorziening OPDC passend is, dan overlegt de PO school hierover met de VO-school van keuze (dit is de school waar de leerling na de start op het OPDC graag onderwijs wil voortzetten, de zogenaamde ‘moederschool). Samen met ouders en leerling kunnen zij een verkennend gesprek op het OPDC voeren. In dit gesprek staat de vraag centraal wat de moederschool nodig heeft om aan de ondersteuningsbehoefte van de leerling te voldoen en of het OPDC hierin een rol kan spelen, als tussenvoorziening (tijdelijke lesplaats voor de leerling) of door de inzet van een OPDC expert op de moederschool. In dit gesprek wordt gezamenlijk bepaald wat de best passende stap is.
Als, samen met de moederschool, de afweging is dat starten op het OPDC het best passend is, dan meldt de basisschool de leerling aan bij de moederschool conform de jaarkalenderNaar het VO en geeft hierbij aan ‘onderwijslocatie OPDC’. De moederschool vraagt vervolgens een arrangement voor het OPDC aan bij het SWV Sterk VO. De begeleider passend onderwijs van de moederschool kan hierin ondersteunen.
Na plaatsing en toekenning van het arrangement volgt een intakegesprek op het OPDC in aanwezigheid van de leerling, ouders, basisschool, moederschool en het ondersteuningsteam van het OPDC.
Voor een plaats in het voortgezet speciaal onderwijs is op grond van de wet passend onderwijs een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) nodig. Deze verklaring wordt aangevraagd door de VSO school (na plaatsing) bij en afgegeven door het samenwerkingsverband waar de leerling woont. Om een TLV VSO af te kunnen geven, is een actueel en geëvalueerd OPP nodig. Daarnaast moet het samenwerkingsverband dat de TLV afgeeft op grond van de wet aan twee onafhankelijke deskundigen advies vragen.
Naar het VO heeft samen met de Toelaatbaarheidscommissie (TLC) van het SWV Utrecht PO en Sterk VO ervoor gekozen om de twee deskundigenadviezen al vooraf aan het dossier toe te voegen. In de maanden januari/februari worden deze verzorgd door de beide samenwerkingsverbanden. Hierdoor kan de VSO school sneller beoordelen of een leerling toelaatbaar is. Voor de leerlingen die van het SO naar het VSO doorstromen, is één deskundigenadvies voldoende. LET OP: alleen leerlingen woonachtig in Utrecht en Stichtse Vecht kunnen worden ingediend in de route VSO.
De aanmelding voor toelating tot het VSO loopt als volgt:
- September – december: De basisscholen, SO- en SBO-scholen bespreken de mogelijke VSO leerlingen met de consulent van het SWV Utrecht PO/Passenderwijs.
- 15 december: Uiterlijke datum voor indienen van leerlingen voor de screening van de route VSO in Onderwijs Transparant. Het actuele OPP dient te worden toegevoegd. Het OPP bevat een integrale analyse, de visie van ouders en een afweging VO/VSO. Ouders dienen hiervoor het toestemmingsformulier V(S)O in te vullen en in te stemmen met het advies VSO (als settingsadvies).
- 8 jan. – 1 mrt: Het SWV Utrecht PO/ Passenderwijs en SWV Sterk VO zorgen dat er twee deskundigenadviezen worden opgesteld voor de aanvraag van de TLV door de VSO school. Deze worden toegevoegd aan het dossier in OT.
- 25 mrt. – 31 mrt.: Aanmelden conform de jaarkalender.
- Mei – juli: De VSO school vraagt de TLV aan bij het swv VO van de woonplaats van de leerling.
De basisschool kan leerlingen die korter dan vier jaar in Nederland onderwijs volgen, via OT indienen voor aanvullend onderzoek als er behoefte is aan een extra informatie om het meest passende onderwijsniveau te bepalen. De toelaatbaarheidscommissie faciliteert de onderzoeken met betrekking tot deze leerlingen. De leerlingen zullen in januari getest worden met de Adit. De leerlingen worden ingediend bij de route ‘praktijkonderwijs/ < 4 jaar’ in Nederland in OT. Ouders vullen hiervoor het toestemmingsformulier in, deze moet als bijlage in OT worden toegevoegd. De uitslag van het onderzoek wordt via OT met de school gecommuniceerd. School bespreekt de uitslag met ouders. LET OP: leerlingen die korter dan 1 jaar in Nederland onderwijs volgen, komen in principe niet in aanmerking voor de Adit. Neem contact op met de TLC voor overleg.
Samen met de Taalschool Utrecht is een aantal aanbevelingen opgesteld voor de advisering aan nieuwkomers (leerlingen die korter dan 4 jaar in Nederland Onderwijs volgen), die de overstap gaan maken naar het VO. Bekijk hier de aanbevelingen.
Schooljaar 2023-2024:
Data voor het aanmelden van leerlingen korter dan vier jaar in Nederland:
15 december: Uiterlijke datum indienen in OT van leerlingen die korter dan vier jaar in Nederland zijn. De basisschool kan deze leerlingen indienen bij de route praktijkonderwijs/<4 jaar in Nederland in OT, als er behoefte is aan aanvullend onderzoek om het meest passende onderwijsniveau te bepalen.
16 en 18 januari: Afname van aanvullend intelligentie onderzoek. Ouders hebben hiervoor het toestemmingsformulier PRO/< dan 4 jaar in Nederland al ingevuld.
1 maart: Uiterlijke datum uitslagformulier zichtbaar in OT. De basisschool communiceert deze met ouders en leerling.
- 25 maart – 31 maart: Aanmelden bij het VO conform de jaarkalender. Let op: Het onderwijskundig rapport is een kopie van het “Adviesaanvraag ondersteuning”-formulier, deze dient wel bijgewerkt te worden voor de aanmelding bij de school voor voortgezet onderwijs. voor voortgezet onderwijs.
Het komt voor dat een basisschool voor een leerling vervroegde instroom (groep 7) in het voortgezet onderwijs overweegt. De besturen PO en VO hebben hiervoor gezamenlijk de volgende afspraken gemaakt:
- Er is een actueel Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) dat de overweging tot vroegtijdige instroom VO onderbouwt;
- De basisschool betrekt het SWV Utrecht PO/Passenderwijs bij de overweging voor vroegtijdige instroom of om te verkennen welke mogelijkheden er zijn om de leerling op de basisschool te ondersteunen. Het advies van het SWV PO/Passenderwijs dient bijgevoegd te worden aan het dossier;
- De basisschool is zelf verantwoordelijk voor de afname en het aanleveren van een recent capaciteitenonderzoek en de didactische screening.
- Leerlingen moeten uiterlijk 15 december 2023 in OT ingediend worden voor screening via een route passend onderwijs (voor praktijkonderwijsleerlingen in de route pro/<4 jaar in Nederland, voor VSO in route VSO). Houd er rekening mee dat op het praktijkonderwijs leerlingen al vroeg stage lopen en zij niet op een te jonge leeftijd over kunnen stappen.
- Bij een positief screeningsadvies kan de basisschool conform de POVO jaarkalender aanmelden bij het V(S)O.
Leerlingen die vervroegd instromen worden op hetzelfde moment bij het VO aangemeld als de leerlingen die vanuit groep 8 instromen in het VO. Leerlingen die vervroegd instromen met advies praktijkonderwijs of VSO dienen uiterlijk 15 december 2023 via route Passend onderwijs – route pro of route VSO in OT aangemeld te worden.
Voor (hoog)begaafde leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften, waarbij de verwachting is dat een succesvolle start in het VO extra aandacht behoeft, wordt geadviseerd om bij voorkeur in de tweede helft van groep 7 een consulent van het SWV Utrecht PO/Passenderwijs te betrekken. Het gaat dan om leerlingen voor wie de verwachting is dat een reguliere VO-school passend is, maar voor wie specifieke aanpassingen nodig lijken te zijn. Deze consulent kan waar nodig ook een begeleider passend onderwijs met HB-expertise vanuit SWV Sterk VO.